Gościem dra Janusza Bohdziewicza (Katedra Filologii Polskiej UP) będzie prof. Dariusz Czaja (Uniwersytet Jagielloński), który wygłosi wykład ‹‹Po co komu antropologia?››. Wydarzenie będzie transmitowane na stronie Facebooka Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego. Wydarzenie będzie transmitowane na stronie Facebooka Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego:  https://www.facebook.com/PomorskieTowarzystwoFilozoficznoTeologiczne/?locale=pl_PL

Cykl jesiennych wykładów przygotowany jest wspólnie z sopockim Goyki 3 Art Inkubatorem oraz Pomorskim Towarzystwem Filozoficzno-Teologicznym przez Katedrę Filologii Polskiej naszego Uniwersytetu, a jego celem jest prowokacja do namysłu i debaty nad aktualnym stanem humanistyki w kontekście wyzwań naszych czasów – a może nawet bardziej: zapoznanie szerszej niż akademicka publiczności z najnowszymi propozycjami humanistyki odnoszącej się do kluczowych problemów współczesności.
Oto bowiem żyjemy w stanie niewątpliwego i wielowymiarowego kryzysu, którego najpierw pandemia, a potem wojna w Ukrainie – z jej globalnymi skutkami – są jedynie objawami.

Z jednej strony, współczesność, określona mianem antropocenu, to widmo nieuchronnych zmian środowiskowych, zwiastujących mnóstwo możliwych katastrof humanitarnych i globalnych konfliktów społeczno-politycznych, wynikających choćby z wyczerpywania się energii i innych bogactw naturalnych, wody i żyzności upraw.

Z drugiej strony, takie hasła jak transhumanizm czy posthumanizm wskazują na rewolucyjne przemiany mentalne, już dziś wywołujące napięcia i wojny kulturowe – tym bardziej, że w dobie globalnej prywatyzacji (wirtualnej przede wszystkim) przestrzeni publicznej, zarządzanej algorytmicznie przez ledwie kilka korporacji (najwyżej kilkadziesiąt wpływowych osób), trudno o namysł i debatę, którą zastępuje wszechogarniająca reklama, propaganda, postprawda, kultura wykluczenia i przeczulenia (cancel i woke).
Podczas gdy najważniejsze problemy ludzkości domagają się wspólnego poszukiwania sensu, nowych idei, zrozumiałej komunikacji i etycznych rozwiązań – a więc tego, co zdaje się realizacją powołania humanistyki, ta nie tylko jest ignorowana przez szerokie masy konsumentów, oddających swą refleksję „mediom myślenia” (np. ChatGPT), czy przez wąskie grupy „wszystkowiedzących” polityków, ale jest również dyskredytowana przez wielu przedstawicieli nauk ścisłych, wypierana z uniwersytetów, względnie zmuszana do naśladowania użytecznej w gospodarce science, a nawet zastępowana przez „humanistykę cyfrową”, która w dobie możliwości permanentnego monitoringu społeczeństw wyrzeka się niekiedy potrzeby teorii… Cóż po humaniście w tak marnym czasie? – czy naprawdę istotą myślenia jest szybkie generowanie tekstów w oparciu o dane zgromadzone w internecie, jak zdają się przekonywać niektórzy zwolennicy sztucznej inteligencji?

Chcemy zapytać o to czołowych polskich humanistów akademickich, zaangażowanych nie tylko w prace badawcze, ale także działania społeczne, wywodzących się z różnych pokoleń, szukając nadziei na ocalenie refleksji niezależnej od hiper-subiektywności lajków i pseudo-obiektywności Big Data. Zapraszamy myślicieli spoza Wybrzeża, których trudniej posłuchać i rozmawiać z nimi na żywo w Trójmieście – chciałoby się jednak, by właśnie tu, w pobliżu morza, gdzie horyzonty są najszersze, udało się wzbudzić ochotę i entuzjazm do podejmowania intelektualnych wypraw ku najdalej sięgającym pytaniom człowieczeństwa i najbardziej obiecującym koncepcjom radzenia sobie z chaosem i wyczerpaniem codzienności.

prof. dr hab. Dariusz Czaja (Uniwersytet Jagielloński) antropolog kultury, redaktor kwartalnika „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, eseista, recenzent muzyczny. Prof. dr hab., wykładowca w Instytucie Etnologii i Antropologii Kultury UJ. Opublikował książki: Sygnatura i fragment. Narracje antropologiczne (2004); Anatomia duszy. Figury wyobraźni i gry językowe (2006); Lekcje  ciemności (2009) – nagroda Fundacji TVP Kultura („Gwarancja Kultury”); Gdzieś dalej, gdzie indziej (2010) – nagroda „Warszawska Premiera Literacka” 2011, nominacja do nagrody „Nike”; Antropologia jako duchowa wprawa (Lwów 2012); Znaki szczególne. Antropologia jako ćwiczenie duchowe (2013); Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria (2013) – redaktor tomu; Kwintesencje. Pasaże barokowe (2014); Scenariusze końca. Zmierzch, kres, apokalipsa (2015) – redaktor tomu; Negde dalje, negde drugde (Belgrad 2016); Ruiny czasu. Rozmowy o twórczości (2016) – z Wiesławem Juszczakiem; Gramatyka bieli. Antropologia doświadczeń granicznych (Kraków 2018) – nominacja do nagrody „Nike”; Cena sztuki. Tezy o zaczarowaniu (2020); Blask ciemnieje. Lektury hermeneutyczne (2021), Szczeliny czasu. Reminiscencje, repetycje (2022).